به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان زایی؛
88 درصد مساحت کشور در کمربند خشک جهانی
به گزارش گل بخر، مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری اظهار داشت: 88 درصد کشور در کمربند خشک جهانی و 30 میلیون هکتار از مساحت آن نیز تحت تاثیر فرسایش بادی قرار دارد.
به گزارش گل بخر به نقل از ایسنا، امروز (۱۷ ژوئن مصادف با ۲۷ خرداد) روز جهانی مقابله با بیابان زایی است. روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی هر ساله بمنظور ارتقای آگاهی عمومی از کوشش های بین المللی برای مبارزه با بیابان زایی گرامی داشته می شود.
این روز، فرصتی منحصر به فرد برای یادآوری این مسئله به همگان است که خنثی سازی روند تخریب زمین بوسیله حل مسئله، مشارکت قوی جامعه و همکاری در همه سطوح قابل دستیابی است.
روز جهانی مبارزه با بیابان زایی و خشکسالی امسال میلادی (۲۰۲۳) با شعار «نقش و حقوق بانوان در مدیریت پایدار سرزمین» گرامی داشته می شود.
۸۸ درصد مساحت ایران در کمربند خشک جهانی
دکتر وحید جعفریان در گفت و گو با ایسنا به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان زایی اظهار داشت: کشور ایران به لحاظ واقع شدن روی کمربند خشک جهان کمتر از یک چهارم میزان بارش جهانی را دریافت می کند. قریب به ۸۸ درصد مساحت کشور در کمربند خشک جهانی قرار گرفته است. برمبنای آخرین مطالعات انجام شده در کشور در سال ۹۸ مشخص شد حدود ۳۰ میلیون هکتار از مساحت کشور تحت تاثیر فرسایش بادی است که از این سطح ۱۴ میلیون هکتار به منابع زیستی و اقتصادی کشور خسارت وارد میکند.
وی افزود: میزان خسارت مستقیم وارد شده برمبنای هجوم ماسه های روان به اراضی کشاورزی، اماکن مسکونی شامل شهرها و روستاها، صنایع و تاسیسات زیربنایی راه های مواصلاتی و... برمبنای مطالعه انجام شده در سال ۹۸ بیش از ۶۰۰ میلیون دلار در سال است.
چرا فرسایش بادی در کشور شدت یافته است؟
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری درباره ی دلیلهای افزایش شدت فرسایش بادی در کشور اظهار داشت: همچون علل اصلی افزایش شدت فرسایش بادی و لطمه های ناشی از آن در کشور طی دهه اخیر، افت آب های زیرزمینی، عدم تامین رطوبت و حقابه دشت های سیلابی مناطق بیابانی، تغییرات کاربری اراضی و نتایج ناشی از تغییر اقلیم نظیر استمرار خشکسالی است.
وی به راهکارهای مقابله با توفان ماسه و گرد و خاک اشاره نمود و اظهار داشت: نخستین گام در مقابله با پدیده توفان های ماسه و گرد و غبار، کنترل عوامل تخریب و اصلاح روش های مدیریتی خصوصاً در عرصه مدیریت منابع آب است. در مرحله بعدی نیز باید استفاده از روش های بازسازی سرزمین و تثبیت کانون های بحران به وجود آمده با اولویت پیش گیری از تخریب سرزمین مورد توجه قرار گیرد.
جعفریان افزود: شناسایی و پایش مناطق برداشت رسوبات بادی امکان مدیریت و برنامه ریزی جهت کنترل توفان های ماسه گرد و غبار را فراهم می آورد. مدیریت پایدار سرزمین طیف وسیعی از برنامه های مدیریتی و اجرائی را شامل می شود و در عرصه مأموریتی این سازمان در برگیرنده سیاست ها و برنامه های مدیریت زمین و صیانت از عرصه های طبیعی همین طور کارهای آبخیزداری، آبخوان داری، مدیریت منابع جنگلی، مدیریت مراتع و احیای مناطق بیابانی است.
وی اضافه کرد: انجام بیش از ۸.۷ میلیون هکتار از مناطق تحت تأثیر و کانون های فرسایش بادی با بهره گیری از پروژه های نهالکاری، مدیریت رواناب، بذرکاری و بذر پاشی، مالچ پاشی، قرق و... قسمتی از این اقدامات است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری تصریح کرد: از پتانسیل های مناطق بیابانی رویکرد تولید علوفه در رخساره های مخروط افکنه پلایایی و حاشیه پلایا (حوضه رسوبی بسته که در پست ترین نقطه بیابانی و یا فرورفتگی های طبیعی به وجود می آید.) است که شوری بالایی دارند. از این مناطق که سطحی معادل ۲.۳ میلیون هکتار در کشور است، حدود ۶۰۰ هزار هکتار از آن قابلیت احیاء و توسعه با بهره گیری از گونه های هالکنموم سالسولا، آتریپلکس هالوستافیس، سالیکورنیا و... را دارند و می تواند بین ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم علوفه خشک تولید نماید که بیشترآن ها جهت توسعه پرورش دام شتر مناسب هستند.
وی اشاره کرد: این طرح مزایای زیادی در ترسیب کربن، کمک به کاهش تغییرات اقلیمی همچون کاهش گرمایش زمین، تولید در مناطقی که عملاً میزان تولید آنها صفر است، استراحت به اراضی مرتعی درجه ۳ که درحال تخریب است و... دارد.
جعفریان اشاره کرد: از اقدامات شاخص در حوزه برنامه ریزی و مدیریت مناطق بیابانی، تهیه برنامه ملی مدیریت مناطق بیابانی برمبنای قابلیت ها و محدودیت رخساره های مناطق بیابانی است.
وی اضافه کرد: شناسایی ظرفیت ها و قابلیت های اکولوژیک و اقتصادی-اجتماعی رخساره های مناطق بیابانی در این طرح مورد بررسی قرار گرفته و کارهای اجرائی در قالب یک برنامه ۱۰ ساله مبتنی بر برنامه ۱۰ ساله ارائه شده است. برمبنای یافته های اولیه این طرح ۲۹ قابلیت اقتصادی در مناطق بیابانی کشور همچون پتانسیل های گردشگری، بهره برداری از گیاهان دارویی، استفاده از انرژی های تجدید پذیر قابل تعریف است که نقش به سزایی در اشتغال زایی، رشد تولید و بهبود معیشت جوامع ساکن در این مناطق خواهد داشت.
به گفته مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، مدیریت پایدار سرزمین هم اکنون به عنوان یکی از اهداف اصلی رشد و توسعه در کشورهای جهان مورد توجه است و ساختارهای بین المللی و منطقه ای مختلفی دستیابی به این هدف را در دستور کار دارد. کنوانسیون مقابله با بیابان زایی به عنوان با اهمیت ترین مرجع هماهنگ کننده مدیریت پایدار سرزمین در سطح جهانی، حفاظت، بازسازی و استفاده پایدار از اکوسیستم های طبیعی و اراضی کشاورزی را بمنظور مقابله با نتایج تخریب سرزمین همچون پدیده گردوغبار ضروری دانسته است و بر رویکرد جامع نگر، فراگیر و مشارکتی تاکید دارد.
ایران، یکی از نخستین امضاکنندگان کنوانسیون مقابله با بیابان زایی
وی اشاره کرد: کشور جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از نخستین امضاکنندگان کنوانسیون مقابله با بیابان زایی نقش به سزایی در جریان سازی و تبیین رویکرد های جهانی مقابله با بیابان زایی داشته است. این کشور از سال ۱۳۷۵ در پی تصویب در مجلس شورای اسلامیریال بصورت رسمی به عضویت این کنوانسیون در آمده است و اقدامات مرتبط را بوسیله کارگروه ملی مقابله با بیابان زایی به تصویب هیات دولت رساند.
جعفریان اضافه کرد: این کنوانسیون در امتداد تنویر افکار عمومی و ارتقای آگاهی جوامع نسبت به چالش ها و مخاطرات تخریب سرزمین و ضرورت و اهمیت مقابله با بیابان زایی همه ساله ۲۷ خرداد ماه را به گرامیداشت روز جهانی مقابله با بیابان زایی و خشکسالی مختص کرده است. شعار امسال هم بر نقش و حقوق بانوان در مدیریت پایدار سرزمین تاکید دارد.
زنان عنصری مهم در توسعه فراگیر و مدیریت پایدار سرزمین
وی با تأکید بر نقش موثر زنان در توسعه فراگیر و پیشرفت همه جانبه زندگی بشری اظهار داشت: مشارکت زنان در کارهای مختلف باتوجه به استعدادهای ذاتی آنان همین طور در نظر گرفتن ظرافت های روحی و جسمی آنها نقش تعیین کننده ای در توسعه و پیشرفت جامعه بشری دارد و نقش آفرینی این قشر به عنوان نیمی از پیکر جامعه همچون اصول اساسی و اجتناب ناپذیر اهداف توسعه در برنامه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی همه جوامع است.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: در حوزه مدیریت پایدار سرزمین نیز زنان، بازیگران اصلی کوشش های جهانی جهت کاهش و معکوس سازی تخریب سرزمین محسوب می شوند. آنان از با اهمیت ترین نیروهای درگیر در کشاورزی و در نتیجه بطور مستقیم با امنیت غذایی و محیط زیست مرتبط هستند، با اینحال در اکثریت قریب به اتفاق کشورها، زنان بیش از مردان در معرض لطمه ناشی از تخریب سرزمین قرار دارند و دسترسی آنان به منابع سرزمین، بهره مندی از منافع و تصمیم گیری زیست محیطی کافی نیست.
وی اضافه کرد: ورود زنان به عرصه تصمیم سازی و ارائه آموزش های لازم و بالا بردن آگاهی های آنان در حوزه چگونگی تاثیرگذاری بر محیط زیست اطرافشان می تواند به کاهش تخریب و لطمه به محیط زیست کمک نماید. زنان این اطلاعات و آموزش ها را به فرزندان خود منتقل می کنند، در نتیجه نسلی تربیت خواهد شد که در حوزه های مختلف حافظ محیط زیست و طبیعت خواهد بود.
مدیرکل دفتر امور بیابان سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری افزود: سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور به عنوان نهاد هماهنگ کننده ملی کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بر ضرورت اولویت بخشی برسیاست های مقابله با تخریب سرزمین و مقابله با بیابان زایی در برنامه توسعه ملی تاکید می کند و بر ضرورت فعال سازی کارگروه ملی مقابله با بیابان زایی به عنوان مرجع سیاست گذاری، هماهنگی و هم افزایی دستگاه های ذیربط تاکید دارد.
جعفریان در آخر اشاره کرد: این سازمان با تجارب و درس آموخته های حاصل از اجرای پروژه های مشارکتی منابع طبیعی و مدیریت جامع حوزه آبخیز بر اهمیت و نقش مشارکت زنان در حفظ، احیا، توسعه و بهره برداری پایدار منابع طبیعی آگاه و برای کوشش های کنوانسیون مقابله با بیابان زایی بمنظور ارتقای «نقش و حقوق بانوان در مدیریت پایدار سرزمین» ارزش بسیاری قائل است.
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب