کدام ترسالی؟ هم اکنون کمبود جدی آب داریم
به گزارش گل بخر، رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور می گوید: «ترسالی کجا بود؟ ما هم اکنون کمبود جدی آب داریم. درست است که سال جاری بارندگی ها در مناطق غربی و جنوب غربی و در مرکز مثل اصفهان و یزد خوب بود، اما خوب بودن بارندگی های سال جاری نمی تواند کمبودهای گذشته را جبران کند.»
مستوره نصیری: هرچند که بهار فصل باران و بارندگی ست اما کم شدن بارش ها در سالهای اخیر سبب شده توقعات از آسمان کمتر شود، شاید به همین دلیل است که همین که کمی باران بزند، شنیده می شود که دوران خشکسالی در ایران رو به انتها است. این تصور اشتباه است، رییس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور هم دراین باره می گوید: «این چهارمین سال پی در پی خشک است که در کشور شاهد می باشیم و اثرات خشکسالی در سال چهارم بطور معمول بیش از سال سوم است و این موارد ادامه دارد.»
احد وظیفه ادامه می دهد: «با اینکه بارندگی خوب بوده و جریان رودخانه ها خوب است و ذخیره در بعضی سدهای خوزستان و جنوب غرب کشور مناسب می باشد، ولیکن باید بدانیم که آب های زیرزمینی مان طی دهه های گذشته به شدت افت کرده و ما باید از همین فرصت ها استفاده نمائیم، تا آن آب های زیرزمینی را تاحد امکان جبران نماییم و بتوانیم از فرونشست زمین جلوگیری نماییم. به ازای مناطق غربی و جنوب غربی کشور که بارندگی ها خوب بوده، در استان هایی مثل تهران، قزوین، سمنان، خراسان رضوی، البرز و تاحدی زنجان و استان مرکزی بارش ها زیر نرمال بود؛ یعنی بین ۲۰ تا ۴۰درصد زیر میانگین طولانی مدت.»
مشروح این گفت و گو را در ادامه بخوانید:
نظرتان درباره ی بارندگی امسال چیست؟ بسیار سوال می شود که آیا ما وارد ترسالی شده ایم یا خیر؟
خیر، ترسالی کجا بود؟ ما هم اکنون کمبود جدی آب داریم. مفهوم ترسالی و خشکسالی گسترده است، اینکه از چه زاویه ای آنرا در نظر بگیرید فرق می کند. آب ماده ای یک پارچه ای از مجموعه برف و یخی که در کوهستان ذخیره شده، آب رودخانه، آب پشت سد و آب های زیر زمینی است. درست است که امسال بارندگی ها در مناطق غربی و جنوب غربی و در مرکز مثل اصفهان و یزد خوب بود، اما خوب بودن بارندگی های امسال نمی تواند کمبودهای گذشته را جبران کند.
در همان مناطق هم سفره های آب زیر زمینی و خیلی از دشت ها ممنوعه هستند ؛یعنی راه اندازی چاه جدید و قنات ممنوع می باشد، برای اینکه موجب افت خاک و فرونشست زمین می شود. بدین سبب نباید این طور تلقی نماییم که اگر امسال بارندگی مان نرمال و بیش از نرمال بوده، وارد ترسالی هیدرولوژیکی یا آبشناسی شده ایم. اگرچه بارندگی خوب بوده و جریان رودخانه ها خوب است و ذخیره در بعضی سدهای خوزستان و جنوب غرب کشور مناسب می باشد، ولیکن باید بدانیم که آب های زیرزمینی مان طی دهه های گذشته به شدت افت کرده و ما باید از همین فرصت ها استفاده نمائیم، تا آن آب های زیرزمینی را تاحد امکان جبران نماییم و بتوانیم از فرونشست زمین جلوگیری نماییم. به ازای مناطق غربی و جنوب غربی کشور که بارندگی ها خوب بوده، در استان هایی مثل تهران، قزوین، سمنان، خراسان رضوی، البرز و تاحدی زنجان و استان مرکزی بارش ها زیر نرمال بود؛ یعنی بین ۲۰ تا ۴۰درصد زیر میانگین طولانی مدت.
بارش های امسال در کدام مناطق یا استانها نرمال نبوده؟
بطور کلی می توانیم بگوییم بارش ها امسال در کشورمان به حد عادی است، ولی وارد ترسالی نشده ایم. اگر استانی نگاه نماییم و عینکمان را ذره بینی نماییم در مناطقی مثل تهران، سمنان، خراسان رضوی، زنجان و قزوین بارندگی کمتر از معمول است و در وضعیت خشکسالی به سر می بریم. در استان هایی مثل کردستان، کرمانشاه، ایلام، همدان، خوزستان، جنوب سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی بارندگی ها ۱۰ تا ۲۰ درصد بیش از اندازه نرمال بود، ولی خراسان رضوی و دامنه های جنوبی البرز، استان مرکزی وضعیت مطلوبی ندارند. از آن جا که امسال چهارمین سال پی در پی است که این مناطق گرفتار خشکسالی شده اند، شدت کم بارشی را از سالیان گذشته بیشتر احساس می کنند؛ برای اینکه در سالهای قبل بخش عمده ای از آب را از منابع زیرزمینی تامین کرده ایم و امسال هم همین کار را می نماییم، اما آنچه برداشته ایم بیش ازآن چه است که بطور طبیعی و نرمال توسط بارندگی جایگزین شده است، بدین سبب افت آب های زیرزمینی مان ادامه داشته و با وضعیتی که داریم در طول سال بیشتر هم خواهد شد.
وقتی از امسال حرف می زنید منظورتان سال آبی است یا همین دو ماه اول سال است؟
منظور سال آبی یا کشاورزی است که از شهریور هر سال شروع شده و تا شهریور سال قبل ادامه دارد.
وضعیت بارش های تهران چطور بوده؟
بله، شهریور به شهریور محاسبه می نماییم، ولی در طول این مدت تهران آن چنان بارشی نخواهد داشت، که ملموس باشد. بارش های تهران از آبان آغاز می شود و تا اوایل اردیبهشت یا اواخر خرداد ادامه دارد و پس از آن ۴_۵ ماه را حدودا خشک است و ممکنست رگبار یا رعدوبرقی رخ دهد ولی بصورت نقطه ای است و فراگیر نیست و خیلی کم است و ممکنست جایی دیم داشته باشیم، اما طوری که کمبود آب را برطرف کند، نیست. اقلیم سرزمین ما طوری است که بخش طولانی از سال را بدون بارش می گذرانیم. عملا می بینیم که بارش طوری است که با تغییر اقلیم ممکنست چند ماهی بارش جدی شاهد نباشیم، بدین سبب سه ماه از تابستان، دو ماه از پاییز و حداقل یک تا یک و نیم ماه از بهار و عملا در طول شش ماه از سال یا فصل گرم را فاقد بارندگی هستیم. به هر حال این بارش هایی که تابحال داشتیم که بصورت برف و یخ در کوهستان ذخیره شده یا در پشت سدها ذخیره شده یا در زیر زمین نفوذ کرده را استفاده می نماییم تا دوره ای که بارندگی نداریم نیازهایمان را برطرف نماییم.
از مناطق مرکزی نام بردید و شرایط اصفهان، یزد، تهران و قزوین را گفتید، در طول این مدت استانهای جنوبی و شمالی چطور بودند؟
استانهای جنوبی مثل کرمان، هرمزگان، سیستان بلوچستان، بوشهر و حتی فارس، متاسفانه امسال پاییز و حتی زمستان وضعیت خیلی ناخوشایندی داشتند، بطورمثال در بوشهر با ۷۵ درصد بارندگی در اوایل بهمن مواجه بودیم که زیر حد نرمال بود، اما خوشبختانه اواخر بهمن و اسفند که موج های بارشی و سیستم های فعالی آن مناطق را در برگرفتند، به ویژه تا اسفند و فروردین و اردیبهشت خداراشکر بسیاری از کمبودها را جبران کردند، البته هنوز هم آن مناطق با کم بارشی مواجهند و طوری نیست که پربار شده باشند و حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد زیرنرمال هستند، ولی شدت کم بارشی مثل پاییز و اوایل زمستان نیست و قدری بهتر شده، ولی با وجود اینکه آن مناطق، نقاط گرم کشورمان هستند و مناطق گرم تر به لحاظ کشاورزی و آب آشامیدنی کمبود دارند و این هم چنان ادامه دارد. عرض کردم این چهارمین سال پی در پی خشک است که در کشور شاهد می باشیم و اثرات خشکسالی در سال چهارم بطور معمول بیش از سال سوم است و این موارد ادامه دارد و در کشور شاهد می باشیم. خوش بختانه امسال وضعیت بارندگی ها در شمال غرب، غرب و جنوب غرب و تاحدودی بخشهایی از مرکز مثل اصفهان و یزد مطلوب بود و در سطح نرمال یا فراتر از نرمال بود و مقداری سطح تنش را پایین آورد و کم کرد.
تابستان را برای تهران و کشور چطور پیش بینی می کنید؟
اگر دو سال قبل یعنی سال ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱ را باهم مقایسه کنید، می بینید در ۱۴۰۱ ما بارش های خیلی خوبی داشتیم، حتی اگر خاطرتان باشد متاسفانه سیل شد و تلفاتی، مثل سیل امام زاده داوود و فیروزکوه در استان تهران، سیل استهبان در شیراز داشت. در جنوب و خصوصا جنوب شرق کشور و بخصوص سیستان و بلوچستان بارش های خیلی خوبی را داشتیم، طوری که در آن سال میانگین بارش کشور به عدد قابل توجهی رسید. در طول تابستان هم فرارتر از شرایط نرمال بود. ما اصولا در تابستان ها بارش های چشمگیری نداریم و اصولا بخش کمی از بارش سالانه مربوط به تابستان است، که آن هم مربوط به سواحل شمالی کشور است و بطور معمول جنوب شرق کشور را در برمی گیرد و بقیه نقاط کشور بارش چندانی ندارند، ولی سال ۱۴۰۱ از نظر بارش تابستانه سال بسیار خوبی بود و اگر خاطرتان باشد در پاکستان هم سیل های وحشتناکی داشتیم که حدود ۳۰ درصد پاکستان زیر آب رفت و حدود ۳۰ میلیون نفر در اثر سیلاب ها جابه جا شدند، اما تابستان ۱۴۰۲ دقیقا برعکس آن بود و تابستان خیلی کم بارشی را شاهد بودیم و تقریباً در تهران بارندگی نداشتیم. امسال میان این دوسال خواهد بود؛ یعنی تابستان تقریباً بارندگی کم تر از عادی است، اما نه به شدت ۱۴۰۲ و نه مثل ۱۴۰۱ خواهد بود. بارندگی ها در حد نرمال یا کم تر عادی است، اما فکر می کنم در حد ۱۴۰۲ خیلی دما نابه هنجار و زیاد نباشد و شرایط بارندگی بهتر از ۱۴۰۲ است. از نظر دمایی هم ما انتظار داریم که گرم تر از نرمال را شاهد باشیم بر طبق پیش بینی های مدلهای هوایی، توقع داریم که از همین خرداد، تیر، مرداد و شهریور دمای متوسط کشور خصوصا در تیر و مرداد یک الی دو درجه فراتر از نرمال باشد و با تابستان نسبتا گرمی مواجه باشیم.
برای کشور هم پیش بینی تان تابستانی گرم است؟
بله گرم است. می دانید که امواج گرمایی حالا هم جنوب شرق کشور، پاکستان و هندوستان را فراگرفته و گزارش هایی از خبرگزاری بین المللی سازمان جامع هواشناسی انتشار یافته که مشخصا برای جنوب شرقی آسیا یک سال استثنایی از نظر گرما است و نابه هنجار خواهد بود.
در سال ۲۰۲۳ و حتی همین پاییز ۱۴۰۲ خصوصا در ماه آذر و آبان ما بارها تیتیر زدیم که گرم ترین ماه ها در طول تاریخ و سال بودند و حتی گزارش های جهانی داشتیم در خصوص اینکه پاییزی که گذشت و ماه های آخر میلادی گرم ترین ماه ها بودند، پیش بینی شما برای امسال هم همین است؟
نمی توان از حالا به دقت گفت، چون هنوز فاصله زمانی قابل توجهی باقی مانده و فاکتورهای تعیین کننده وضعیت دما و بارش سال در جهان، هنوز به خوبی شکل نگرفته است. یکی از مهم ترین شاخص ها دراین زمینه مربوط به شرایط ال نینو یا لانینا است. سال قبل سال ال نینو بود و سالهای ال نینو که اصطلاحاً سالهای گرم اقیانوس آرام و مناطق قاره ای اقیانوس آرام هستند و منطقه وسیعی از کره زمین را آب های اقیانوس آرام فراگرفته است، در این شرایط با دمای بیش از اندازه نرمال مواجه می شوند و دما در این منطقه که گرم می شود، آن چنان موثر است که حدود دو دهم درجه دمای متوسط کره زمین را گرم تر از نرمال می کند، این شرایط ال نینو است. در وضعیت ال نینو حدود دو دهم درجه دمای کره زمین در طول سال، که مقدار عظیمی از انرژی است، بالا می رود و نباید ساده آنرا نگاه کنید، چون خیلی حجم زیادی از انرژی را در گیر می کند.
شرایط ال نینو ادامه خواهد داشت؟
امسال انتظار می رود که به تدریج ال نینو در ضمن همین تابستان بطورکامل از بین برود و احتمال بسیار قوی وجود دارد که سال آینده در پاییز و زمستان، سال لانینا یا همان سال سرد اقیانوس آرام باشد. یکی از تاثیرگذارترین شاخصه در آب و هوا در وضعیت اقلیمی همین موضوع ال نینو و لانینا است. احتمال می رود که سال آینده؛ یعنی همین اواخر ۲۰۲۴ و اوایل سال ۲۰۲۵ میلادی، وضعیت دمایی کره زمین مثل سال ۲۰۲۳که بسیار ناهنجار بود، نباشد. همانطور که شما اشاره کردید گزارش های جهانی هم تایید می کنند که عمدتاً مبتنی بر پایش زمینی و هواشناسی هستند، دمای امسال بسیار استثنایی و فراتر از نرمال بود و در ایران هم پاییزمان و در ماه های آذر، دی، بهمن با دمای بسیار ناهنجاری مواجه بودیم.
اگر همان شرایط ادامه پیدا می کرد خدای ناکرده می توانست وضعیت انتهایی زمستان و بهار را به شدت تحت تاثیر قرار دهد، که در این صورت با کم بارشی بسیار شدیدی مواجه می شدیم، اما خوشبختانه این وضعیت ادامه پیدا نکرد و وضعیت خاورمیانه بهتر شد. امسال انتظار می رود باتوجه به اینکه لانینا ادامه پیدا خواهدکرد و چرخه از ال نینو به لامینا تبدیل می شود، شرایط از نظر دمایی برای کره زمین بهتر از سال قبل شود، منتهی این نکته را عرض کنم که ما بر طبق آمار این را می گوییم و از نظر علمی هنوز شناخته شده نیست و دلیلهای علمی و فیزیکی ندارد، اما بصورت آماری، سال هایی که ال نینو و لانینا حاکم بوده را از نظر بارش های مختلف مقایسه کرده ایم. در سالهای ال نینو پاییزمان شرایط مطلوب تری دارد و از نظر دمایی بهتر می شود و بارش هایمان هم بهتر می شود، اما متاسفانه امسال شاهد بودیم که بدتر هم شد و خلاف آن چیزی که آمار به ما نشان می داد، اتفاف افتاد. عرض کردم که دلیلهای فیزیکی این مسئله هنوز شناخته شده نیست.
پس پاییز آینده را چگونه بررسی می کنید؟
امسال باتوجه به اینکه ال نینو دارد فروکش می کند و بجای آن لانینا یا فاز سرد حاکم می شود، برمبنای آمار ما انتظار بارش های خوب پاییزی را نداریم، ولی خدا کند که همانطور که سال پیش استثنایی بود، امسال هم استثنایی باشد.
بر طبق آمار سالهای ال نینو، پاییزهای کم بارشی دارند و برعکس در سالهای لانینا بارندگی ها بیش از اندازه عادیست. امسال با وجود اینکه سال قبل یعنی پاییز سال ۲۰۲۳ یا ۱۴۰۲ ما سال ال نینو داشتیم، اما بارش هایمان خوب نبود و سال کم بارشی را داشتیم؛ یعنی برعکس صورت گرفت. امسال انتظار داریم لانینا باشد که همانطور که عرض کردم متوازن با کم بارشی در ایران است و همبستگی بالایی میان کمبود بارندگی و لانینا وجود دارد، ولی من می گویم امیدوار هستم با وجود اینکه لانینا دارد می آید ما امیدواریم پاییز خوبی داشته باشیم.
منبع: golbekhar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب