انتقال آب خلیج فارس اشتباه بزرگی است
گل بخر: به گزارش گل بخر، یک کارشناس محیط زیست اعتقاد دارد، شیرین کردن آب یکی از پرهزینه ترین، راه های انتقال آب است که سبب تولید آب خاکستری و برهم خوردن توان زیستی و اکولوژیکی مناطق مورد انتقال آب می شود.
شادی کابیانی: ایده انتقال آب از خلیج فارس ابتدا به کرمان و با هدف تأمین آب کشاورزی استان کرمان در زمان ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی عنوان شد و سپس بنگاه های سرمایه گذاری در انتقال آب به مرور در کشور رو به فزونی رفت، غافل از این که انتقال آب یکی از طریق های کورتر کردن گره ورشکستگی بحران آب در ایران است؛ که داد فعالان محیط زیست را در همه شاخه ها بلندتر کرده است.
به نظر کارشناسان انتقال آب برای مسیرهای کوتاه شاید آخرین گزینه باشد؛نه اولین گزینه در مسیری به طول بیشتر از هزار کیلومتر، آن هم با هدف استفاده برای صنعت و کشاورزی آن هم در سرزمینی چون ایران با دمای تبخیر بالا و کم آب.
با وجود تمام این مخالفت ها و آگاه سازی دولت ها در رابطه با خطرات محیط زیستی و صدمه های آن، خط دوم انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ایران و استان یزد پنج شنبه گذشته با حضور ابراهیم رییسی افتتاح شد.
گشایشی که بیشتر از ۳۰۰هزار میلیارد بودجه برای آن صرف می شود، در حالیکه دولت با کسری بودجه روبه رو است و خیلی از فعالیتهای پژوهش محور در کشور به علت نبود بودجه، خاک می خورند و فراموش می شوند.
حسین آخانی، استاد دانشگاه و کارشناس محیط زیست در گفتگو با خبرآنلاین فرآیند انتقال آب از خلیج فارس را همانند پروژه های سدسازی در کشور از روش های «مافیای آب» معرفی می کند.
او می گوید: «انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان از اشتباهات بسیار بزرگ در کشور و بسیار مشخص است مافیایی که تا حالا پیگیر سدسازی در انتقال آب بود، هم اکنون با تعریف جدیدی از تأمین آب، منافع خویش را حفظ میکند».
او ادامه می دهد: « همه متخصصان اقتصاد معتقدند، چنین انتقالی هزینه های کلانی را روی دوش کشور می گذارد و به هیچ وجه به صرفه نیست، باید چند سیاست مناسب را پیگیری نماییم تا با مشکل کم ابی در کشور برخورد نماییم. یکی از مهم ترین سیاست ها اینست که صنایع آب بر را از مناطق مرکزی به مناطق ساحلی منتقل نماییم و اگر ما فکر نماییم که با انتقال آب به استان یزد، می توانیم نیاز آبی این استان را با روش های غیرآبی پایداری که در کشور وجود دارد، حل نماییم، کاملا به بیراهه رفته ایم؛ اگر این چاره جوابگو بود باید انتقال آب از زاینده رود که قبلا به یزد و کرمان صورت گرفته بود، آن نیاز را جواب می داد.»
او به مشکل پساب شرکتهای صنعتی و معدنی در اطراف زیاد بعنوان یک مشکل محیط زیستی اشاره می کند و می گوید: «در حال حاضر در اطراف یزد دریاچه بزرگی از آب فاضلاب تشکیل شده است که نتیجه فعالیت شرکتهای معدنی و صنعتی یزد است که در حاشیه یزد رها و تبخیر می شود؛ و دولت به جای این که آبی را منتقل کند به یزد باید آبی را که هم اکنون مصرف می شود، به صورت بهینه مصرف کند و اجازه ندهدکه این آب هدر برود.»
آخانی توضیح می دهد: «بنابراین چاره بسیار مشخص است: انتقال صنایع به مناطق ساحلی و اضافه نکردن صنایع جدید باید سیاست اصلی باشد و دیگر اجرای سیاست های بهینه سازی مصرف آب؛مساله ای که در کشور ما نداریم و همین اشتباه را در ارتباط با انرژی تکرار می نماییم. بعنوان دومین کشور تولید کننده گاز جهان، هم اکنون وضعیت به حدی بحرانی است که گاز پایتخت را نمی توانیم تأمین نماییم و با روش تعطیلی، مسئله را حل می کنیم؛به دلیل این که در این سال ها به جای این که ما به فکر این باشیم که مصرف انرژی را درکشور بهینه نماییم و به مردم یاد دهیم که چگونه کمتر مصرف کنند، بعنوان نمونه به جای، اصلاح مهندسی ساخت و ساز های مسکونی تاکید بیشتر بر ساخت ساختمان های بیشتر در تهران داریم و بعد به آنها اب، برق و.. بدهیم.»
شیرین سازی آب؛فرایند تولید گازهای گلخانه ای
انتقال آب همراه با شیرین کردن و نمک زدایی همراه می باشد که ضمن هزینه زیاد، خطرات محیط زیستی را برای کره زمان به همراه تغییر اقلیم به همراه خواهد آورد، فرایندی که امروز کشورهای حاشیه خلیج فارس بر تغییر اقلیم در خاورمیانه و آلوده شدن هرچه بیشتر خلیج فارس صحه می گذارند و ما بعنوان یکی از کشورهای حاشیه خلیج فارس نه تنها واکنشی به تبدیل آب خاکستری نداریم بلکه با انتقال آب خلیج فارس و نمک زدایی آن توان زیستی خلیج فارس را برهم می زنیم.
محمد درویش، کنشگر محیط زیست در گفتگو با خبر آنلاین ضمن انتقاد از انتقال آب خلیج فارس به استانهای مرکزی از شیرین کردن آب بعنوان یکی از گرانترین روش های انتقال آب که به تولید گازهای گلخانه ای می انجامد، یاد می کند و توضیح می دهد: «شیرین کردن آب یکی از گرانترین شیوه های انتقال آب به حساب می آید و در طرح های انتقال آب روش های شیرین سازی آب دریا، نمک زدایی از همه طرح ها گران قیمت تر هستند و علاوه بر این فرآیند شیرین سازی آب دریا، فرایندی است که طی آن گازهای گلخانه ای زیادی تولید می شود بخاطر این که احتیاج به انرژی دارد و در کشوری همانند کشور ما که منبع اصلی انرژی، نیروگاه های حرارتی هستند که خود آنها مهم ترین عامل تولید گاز دی اکسیدکربن هستند، فرآیند شیرین سازی بشدت انرژی بر و می تواند خطر تغییر اقلیم یا جهان گرمایی را افزایش بدهد.»
ایران، قربانی تغییر اقلیم
درویش، منطقه خاورمیانه را یکی از حساس ترین مناطق تغییر اقلیم معرفی می کند و می گوید: «کشور ما یکی از قربانیان تغییر اقلیم است ودر منطقه ما حساسیت آن زیاد است.»
او به آب خاکستری در نتیجه فرآیند نمک زدایی و شیرین کردن آب دریا اشاره می کند و ادامه می دهد: «آب خاکستری، ناشی از فرآیند شیرین سازی آب دریا است، آبی بسیار خطرناک با درصد املاح زیاد است ؛ آب خاکستری که در نتیجه انتقال حاصل می شود متاسفانه در خلیج فارس تخلیه و سبب می شود توان زیست پذیری خلیج فارس کاهش پیدا کند، همینطور دمای آب افزایش پیدا کند، چون همانطور که گفتم این فرآیند، یک فرآیند انرژی بر است».
آلودگی ۴۰برابری خلیج فارس
درویش ادامه می دهد: «در حال حاضرمیزان آلودگی خلیج فارس دست کم ۴۰ برابر حد استاندارد است و ما شاهد این هستیم که کشورهای جنوبی خلیج فارس سالانه حدود ۱۰میلیارد متر مکعب آب را شیرین می کنند و به جای این که ما بدنبال این باشیم که پروتکل را به امضا برسانیم و اجازه ندهیم اکو سیستم خلیج فارس نابود شود، خودمان هم آنرا تشدید می نماییم. ازاین رو مسئله خطرناکی در بلند مدت می تواند از این فرآیند حاصل شود.»
او ضمن اشاره به مسیر خط انتقال لوله آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران بیان می کند: « مسیری را که برای آب تعیین می نماییم از چشم اندازه ای طبیعی، مراتع و رویشگاه های درختی ما عبور می کند و سبب گسست اکو لوژیکی در جامعه جانوری منطقه خواهد شد و می تواند خسارت های جبران ناپذیر زیست محیطی به بار بیاورد و اگر تمام این موارد را در کنار منافعی که بدست میاریم بگذاریم تا ببنیم آیا انتقال آب از خلیج فارس مفید است یا خیر؟»
او به پدیده منطقه مرده بعنوان منطقه حاصل از ریختن آب خاکستری به خلیج فارس اشاره می کند: «در حال حاضر گزارش هایی که سازمان های محیط زیستی وابسته به سازمان ملل منتشر می کنند؛از پدیده ای به نام«منطقه مرده» که از آن بعنوان «کویرهای دریایی» یاد می شوند، نام می برند، آنها هرساله این کویرهای دریایی را رصد می کنند.»
کویرهای دریایی ظاهرا جایی است که آب دارد ولی هیچ موجود زنده ای و هیچ ماهی، آبزی و حتی مرجان در آنجا وجود ندارد و علت آن اینست که دمای آب چنان افزوده شده و آلودگی آن زیاد بالا رفته که امکان زیست هیچ موجود زنده ای در آن وجود دارد.
او می گوید: «حدود ۵ سال است که دو منطقه از خلیج فارس هم در رصد جهانی قرار گرفته و بعنوان کویر دریایی معرفی می شود، این منطقه در منتهی الیه جنوب تنگه هرمز و در نزدیک کشورهای جنوبی خلیج فارس، قطر و بحرین است و در این مناطق شاهد به وجود آمدن کویرهای دریایی هستیم و متاسفانه درحال گسترش هستند.»
او ادامه می دهد: «این مناطق همان مکان هایی است که تمرکز آب شیرین کن های خلیج فارس، درآن قرار دارد. کویرهای دریایی می تواند بر درآمد صیادی اثر بگذارد، بخش بزرگی از جامعه ایران که از آبزیان خلیج فارس تغذیه می کنند نظام تغذیه آنها دگرگون می شود و بخش قابل توجهی از مردمی که در استانهای بوشهر، خوزستان، هرمزگان و سیستان و بلوچستان از محل صیادی ارتزارق می کنند، متاثر می شوند وهمین هم اکنون هم گزارش های زیادی وجود دارد، که میزان صید و تنوع زیستی کاهش پیدا کرد و این مشکلات دامنگیر کشور شده است.»
او بار دیگر با برشمردن تولید آب خاکستری که حاصل فرآیند انتقال آب است، می گوید: «تمامی این مسائل در جایی اتفاق می افتد که ما دست کم ۳۰ میلیارد متر مکعب آب خاکستری در سال تولید می نماییم و این آب خاکستری حاصل پساب بخش هایی از کشاورزی، صنعت، شرب وواحد های تجاری است و به علت نبود تصفیه خانه ها به اندازه کافی در سیستم، باز چرخانی قرار نمی گیرند و منجر به افت کیفیت منابع آب و خاک کشور می شوند.»
این کنشگر با طرح پرسشی ادامه می دهد: « چرا به جای ۳۰۰هزار میلیارد هزینه برای طرح های انتقال آب با درصد کمتری بازچرخانی آب را انجام نمی دهیم؟ و چرا همانند کشورهای اروپایی که آب را تا ۱۸ مرتبه بازچرخانی می کنند ما هم از آب های خاکستری موجود استفاده نماییم. در استان یزدی که رئیس جمهور برای گشایش خط دوم انتقال آب رفته است، وقتی با هواپیما وارد یزد می شوید دریاچه بزرگی می بینید که در دیدگاه اول شگفت زده می شوید که در کویر دریاچه وجود دارد ولی در واقع فاضلاب شهر یزد است، که رها شده و در معرض تبخیر قرار می گیرد.»
طرح های انتقالی آخرین گزینه برای مسیرهای کوتاه
او ضمن اشاره به اجرای طرح انتقال بعنوان یکی از انتخابهای پیشگیری از مهاجرت توضیح می دهد: «طرح های انتقال آب در زمانی می تواند سفارش شود، که هیچ راه دیگری برای پیشگیری از مهاجرت مردم وجود نداشته باشد و آن زمان میتوان توجیه کرد.»
او به انتقال آب از بندر گواتر به زابل و زاهدان اشاره و می گوید: « در میان تمامی طرح های انتقال آب، تنها طرح انتقال آب از بندر گواتر به زاهدان و زابل توجیه پذیر است چون مکان هایی محسوب می شوند که بشدت منابع آب کمی دارند و وابسته به افغانستان هستند و ما به جای این که اندک آبی را که از هیرمند می آید، وارد چاه ها نماییم و سبب خشکی هامون و افزایش ریزگردها و نابودی توان زیست پذیری منطقه شویم، خوب است آبی که از هیرمند می آید را رها نماییم به هامون و برای مردم زابل و زاهدان طرح انتقال آب اجرا نماییم از دریای عمان که متصل است به اقیانوس هند و برای حجم بزرگی که دارد کمترین صدمه پذیری محیط زیستی را می بیند.»
۴۷۴۷
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب