بدتعهدی افغانستان و ضرورت استفاده از ظرفیت های محلی در دیپلماسی آب
به گزارش گل بخر، یک عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایرانی ها ضمن اشاره به بدتعهدی افغانستان نسبت به معاهده ۱۳۵۱ ایران وافغانستان در رابطه با حق آبه هیرمند اظهار داشت: ما کماکان متقاضی یک دیپلماسی فعال بین دو کشور هستیم تا اهالی سیستان و بلوچستان در پایین دست این حوزه آبی بتوانند از منافع رودخانه بهره مند شوند و به اجبار محل زندگی و استان خویش را ترک نکنند.
به گزارش گل بخر به نقل از ایسنا، هیرمند یا هلمند نام رودی است که از ولایت هلمند افغانستان روان می شود و به دریاچه هامون که دریاچه ای مشترک میان افغانستان و ایران است سرریز می شود. دریاچه و تالاب بین المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران بعد از دریاچه خزر و دریاچه ارومیه همینطور هفتمین تالاب بین المللی جهان و دوازدهمین ذخیره گاه زیست کره کشور به حساب می آید که در سال ۹۵ در شبکه جهانی ذخیره گاه های زیست کره در یونسکو ثبت شده است.
سال هاست که مساله تأمین حق آبه رودخانه هیرمند از جانب کارشناسان و مسؤلان مطرح می شود چونکه در صورت عدم تأمین حق آبه، خشک شدن رودخانه هیرمند و به تبع آن خشکی تالاب بین المللی هامون صدمه های جبران ناپذیری به معیشت جوامع محلی وارد می نماید همینطور می تواند سبب تشدید خشکسالی و تبدیل آن به منشاء گردوغبار شود.
از فروردین ماه سال ۱۴۰۰ اقدام جدید دولت افغانستان و افتتاح سد کمال خان در ولایت نیمروز در نزدیکی مرز ایران و در راه رودخانه هیرمند باعث افزایش نگرانی ها در رابطه با وضعیت تالاب هامون شده است و سبب شد پیگیری تأمین حق آبه هیرمند و احیای هامون به صورت مأموریت ویژه روی میز دستگاه دپیلماسی کشور قرار گیرد.
استفاده از ظرفیت بزرگان سیستان و بلوچستان برای ارتباط با کشور همسایه
محسن موسوی خوانساری در گفت و گو با ایسنا در رابطه با تالاب هیرمند، اهمیت آن و کمبودهایی که در دیپلماسی آب وجود دارد، اظهارکرد: ما معتقدیم دیپلماسی هنوز احتیاج به توجه بیشتر و ظرفیت برای بازبینی دارد. ما تمام مسیرهای دیپلماسی را طی نکرده ایم. یکی از این مسیرها استفاده از ظرفیت ریش سفیدان و بزرگان منطقه سیستان و بلوچستان است که سابقه فامیلی و آشنایی با افراد آن سوی مرزها را دارند و می توانند در حل و فصل اختلافات خیلی موثر باشند. سازمان های مردم نهاد منطقه هم در این حوزه می توانند نقش قابل توجهی ایفا کنند.
وی با تکیه بر اشاره به دوطرفه بودن منافع و ضررها و خسارت های خشک شدن تالاب برای دو کشور اظهار داشت: خشک شدن رودخانه هیرمند تنها برای ایران خسارت بار نیست. متاسفانه در این مورد اصلا در زمینه های اجتماعی فعالیت نشده است و هنوز این مساله چه در ایران و چه در افغانستان بگونه ای تعریف نشده که کنشگران محیط زیست و فعالان بخش کشاورزی را به هم نزدیک کند.
این عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایرانی ها اضافه کرد: مساله دیگری که در دیپلماسی آب باید به آن توجه ویژه شود، استفاده از متخصصان و کارشناسان آب منطقه است به عنوان مثال برخی کارشناسان ساکن در سیستان و بلوچستان به علت شباهت ها و پیوندهای دینی با دولت افغانستان بهتر می توانند با آنان مذاکره کنند، باید از این ظرفیت ها استفاده نماییم.
استفاده از ظرفیت دانشگاهی در دیپلماسی هم بسیار اهمیت دارد
وی با اشاره به اینکه استفاده از ظرفیت دانشگاهی در دیپلماسی هم بسیار اهمیت دارد، اظهارکرد: دولت افغانستان و ایران چه در دانشگاه کابل و چه در دانشگاه های ایران ظرفیت های علمی بسیار خوبی دارند ازاین رو دانشگاه ها می توانند با یکدیگر تبادل علمی داشته باشند و مباحثی که به فایده و ضرر کشورها است را عنوان کنند. این همکاری علمی را باید در بین دو کشور ایجاد می کردیم.
به گفته موسوی خوانساری سرمایه های بسیار زیادی صرف طرح ۴۶ هزار هکتاری سیستان و بلوچستان شده است که این اعتبار می توانست صرف ایجاد نیروگاه های بادی و خورشیدی در این منطقه و یا ساخت کارخانه های کوچک تولید مواد غذایی شود که هم برای اشتغال زایی در سیستان و بلوچستان و هم برای افغانستان تاثیرات مثبت داشته باشد.
وی ضمن اشاره به ضرورت اجرای طرح رویین تن سازی، اظهار داشت: این طرح ۶۰ بخش داشت که تمام آنها می توانست به اشتغال زایی، معیشت سیستان و بلوچستان، صنایع کم آب بر و... کمک نماید و اجرای آن در کل منافعی برای استان سیستان و بلوچستان و حتی افغانستان دارد، این طرح در دولت دوازدهم عنوان شد و امیدوارم در دولت سیزدهم پیگیری شود.
انتقال نامنظم آب از افغانستان به ایران بر خلاف معاهده ۱۳۵۱
این عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایرانی ها در رابطه با میزان پایبندی افغانستان به معاهده آبی که سال ۱۳۵۱ میان دو کشور به امضا رسید، اظهار نمود: طبق این معاهده باید حدود ۲۶ مترمکعب آب در ثانیه به ایران منتقل شود و به صورت ماهانه هم ظرفیت هایی تعیین شده است. در مجموع میتوان گفت حدود ۸۶۰ میلیون متر مکعب آب باید به ایران منتقل شود اما این انتقال آب هیچگاه همراه با برنامه و به صورت منظم نبوده است.
وی افزود: در این معاهده به حق آبه زیست محیطی هامون اشاره ای نشده است. تالاب هامون طبق عرف با سیلاب تغذیه و پر می شود اما باتوجه به اینکه این تالاب یک تالاب زیست کره و بین المللی است و در کنوانسیون رامسر هم ثبت شده است، حق و حقوقی دارد و معتقدیم که آب سیلاب با وجود این که به وسیله بند کجکی می تواند به سمت ایران جاری شود اما چون این سد و دریچه های آن به سمت «گود زره» در افغانستان است، به سمت هامون نمی رود و وارد ایران هم نمی شود و اعتراض ما به این مساله است.
این عضو هیئت مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایرانی ها تصریح کرد: در معاهده ذکر شده است که هیچ مانعی در راه رودخانه نباید ایجاد شود اما دولت افغانستان با تشکیل سدهای کمال خان و کجکی، مانع بوجود آورده و در معاهده دلتا پیشبینی شده است که اگر این مساله رعایت نشود از راه سازمان های بین المللی پیگیری شود.
موسوی خوانساری در انتها خاطرنشان کرد: بیانیه وزارت امور خارجه بسیار جامع و مناسب بود. مسیرهای پیشبرد دیپلماسی آب هم هنوز به اتمام نرسیده است و ما کماکان متقاضی وجود یک دیپلماسی فعال بین دو کشور هستیم تا اهالی سیستان و بلوچستان در پایین دست این حوزه آبی بتوانند از منافع رودخانه بهره مند شوند و به اجبار محل زندگی و استان خویش را ترک نکنند.
منبع: گل بخر
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب