تهران و فقط ۱۵۰ روز هوای پاک در یک دهه
به گزارش گل بخر، مطابق گزارش نهادهای نظارتی بیشتر مواد مندرج در قانون هوای پاک اجرای متوسط و ضعیفی داشته اند. عدم اجرای قانون عوامل گوناگونی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از کمبود منابع مالی، در اولویت نبودن مساله آلودگی هوا، عدم وجود نظارت کافی و مؤثر، ناهماهنگی بین دستگاههای مجری و عملکرد جزیره ای، تفسیر شخصی از متون قانون و در نهایت ایرادات متن قانون.
مظاهر گودرزی: ، آلودگی هوا ماجرای جدیدی نیست، سال ها است مردم تهران با آن دست و پنجه نرم می کنند، کافی ست زمستان برسد تا باردیگر هشدارهای مدیریت بحران، هواشناسی و اورژانس پایتخت شروع شود، «از خانه خارج نشوید، هوا برای گروههای حساس آلوده است»، بعضی مواقع هم کار از اخطار به گروههای حساس می گذرد و حالا همه آدم های شهر باید خانه نشین شوند تا اثرات کشنده آلودگی هوا آنها را نشانه نگیرد، اتفاقی که حداقل برای ۶ هزار نفر از ساکنین تهران در سال ۱۴۰۰ رخ داد، داریوش گل علیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محافظت از محیط زیست آذر سال قبل بود که به گل بخر اظهار داشت: «در بررسی های وزارت بهداشت ۶ هزار نفر در تهران و ۲۷ هزار نفره در کشور جان خویش را متاثر از آلودگی هوا از دست دادند.»
بهترین و بدترین سالهای آلودگی هوا در ۱۰ سال گذشته
حالا تهران سهم کمی از هوای پاک دارد، آمارها نشان داده است در ۱۰ سال قبل (۱۳۹۲-۱۴۰۱) تهرانی ها فقط ۱۵۰ روز هوای پاک را تجربه کردند اما در مقابل ۱۱۳۶ روز هوای آلوده (ناسالم برای گروههای حساس، ناسالم، بسیارناسالم، خطرناک) داشتند. شکل زیر نمودار روزهای آلوده در تهران است، در ۱۰ سال قبل بهترین سال از منظر هوای پاک در ارتباط با سال ۱۳۹۷ می شود، سالی که تهرانی ها ۲۸ روز هوای پاک، ۲۷۸ روز هوای قابل قبول و ۵۹ روز هوای ناسالم برای گروههای حساس را تنفس کردند؛ اما بدترین روزها برای سال قبل (۱۴۰۱) است، تهرانی ها در سال ۱۴۰۱ فقط ۳ روز هوای پاک و ۱۹۲ روز هوا در وضعیت قابل قبول داشتند، در مقابل ۱۳۲ روز هوای ناسالم برای گروههای حساس، ۳۴ روز هوای ناسالم برای همه گروه ها، ۲ روز هوای بسیار ناسالم و ۲ روز هم هوای خطرناک را تجربه کردند، اتفاقی (ناسالم و خطرناک) که حداقل در ۱۲ سال قبل بی سابقه است.
قانون هوای پاک در کما
امسال (۱۴۰۲) هم هوای آلوده دست از سر تهرانی ها برنداشته و هشدارهای پی در پی هواشناسی در رابطه با عدم تردد گروههای حساس منتشر می شود، دراین میان هم از اجرای قانون هوای پاک خبری نیست تا شاید پایتخت نشینان کمی نفسی بکشند، قانون هوای پاک در سال ۱۳۹۶ در ۳۴ ماده به تصویب رسید، در این قانون برای سازمان ها و وزارت خانه های مختلف وظایفی تعریف شده است، وزات نفت، نیرو، کشور، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور، وزارت صنعت معدن و تجارت، سازمان محافظت از محیط زیست، وزارت راه و شهرسازی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، سازمان ملی استاندارد، وزارت ارتباطات و فناوری، وزارت بهداشت، سازمان صداو سیما، و وزارت آموزش و پرورش هر کدام وظایفی به عهده دارند، اما از آن جایی که پس از حدود ۶ سال از تصویب این قانون همچنان آلودگی هوا بر سر کلان شهرها همچون تهران سایه انداخته است نشان از عدم اجرای آن طی سالهای گذشته دارد، طوری که در ۸ آبان ۱۴۰۰، غلامعباس ترکی معاون وقت نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور گفت که: «طبق بررسی ها و گزارش های سازمان بازرسی کل کشور، سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان ملی استاندارد، وزارت نفت و وزارت نیرو به لحاظ ترک فعل و عدم انجام وظایف قانونی بعنوان متخلف شناخته و به هیأت تخلفات نهاد ریاست جمهوری معرفی شده اند.»
همچنین، مسعود ستایشی سخنگوی قوه قضاییه پاییز سال قبل در پاسخ به سوالی در رابطه با اقدامات دستگاه قضایی در اجرای قانون هوای پاک اظهار داشت: «معاونان یکی از وزارت خانه ها احضار و تفهیم افترا شده است همینطور مدیرعامل یک شرکت، مدیر یکی از سازمان های نظارتی، معاون محیط زیست به دادسرا احضار شده اند و باید پاسخگو باشند.»
رئیس سازمان محافظت از محیط زیست: قصور دستگاه ها مشهود است
با این وجود همچنان از اجرای این قانون خبری نیست، علی سلاجقه، رئیس سازمان محافظت از محیط زیست اوایل سال جاری بود که وعده داد، «با حمایت و همدلی دولت و مجلس شورای اسلامی اجرای قانون هوای پاک در سال ۱۴۰۲ شتاب می گیرد.»
او چهارم مهر سال جاری (۱۴۰۲) در جلسه کارگروه ملی آلودگی هوا اظهار داشت: « سوء عملکرد دستگاه ها در جهت قانون هوای پاک منجر به مرگ افراد می شود، قصور دستگاه ها در اجرای تکالیف قانون هوای پاک برای ما مشهود است و این روند باید اصلاح گردد.»
از تکالیف تلنبار شده تا خودرو های اسقاط نشده
داریوش گلعلیزاده، رئیس مرکز ملی هوا و تغییراقلیم سازمان حفاظت محیط زیست، در جلسه کارگروه ملی آلودگی هوا ضمن اشاره به موفقیت و عدم موفقیت سازمان ها و وزارت خانه در احکام و تکالیفی که از قانون هوای پاک به عهده دارند اظهار داشت: «عدم اسقاط خودرو های فرسوده یکی از معضلات اصلی در جهت اجرای قانون هوای پاک است. پارسال کمتر از ۲۵ هزار خودرو اسقاط شدند این در حالیست که یک میلیون خودرو پلاک گذاری شدند که این مورد بسیار نگران کننده است.»
همچنین ایرج حشمتی، معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در جلسه چهارم مهر کارگروه ملی آلودگی هوا اظهار داشت: به علت اینکه تکالیف قبلی مانند قانون توسعه حمل و نقل عمومی، اصلاح الگوی مصرف و... انجام نشده است، دستگاه ها در اجرای احکام خود خیلی موفق نبوده اند و این مورد یکی از علل عدم تحقق قانون هوای پاک است.»
نظارت دولت بر دولت پاشنه آشیل عدم اجرای قانون
آن طور که مشخص است سازمان ها و وزارت خانه های مبحث قانون هوای پاک در انجام تمام و کمال احکام و تکالیف خود موفق نبوده اند، مرداد سال جاری مرکز پژوهش های مجلس گزارشی با عنوان «بررسی اقدامات و راهکارهای اجرایی قانون هوای پاک - ایرادات قانون» منتشر کرد، در این گزارش با رویکرد ایرادات قانون هوای پاک به مشکلات پیش روی اجرای این قانون پرداخته شده است، در این گزارش آمده که: «جایگاه سازمان حفاظت محیط زیســت بعنوان دستگاه نظارتی و حاکمیتی، متناسب با پیچیدگی و ابعاد علمی و اجرایی معضل آلودگی هوا نیســت. دولت به علت تصدی گــری عمده در اقتصــاد مهم ترین عامل غیرمستقیم انتشار آلاینده های هوا است. سازمان حفاظت محیط زیست بعنوان بخشی از دولت، دستگاه حاکمیتی و نظارتی بر کاهش آلودگی هوا اســت، چنین ترکیبی، نظارت و حاکمیت دولت بر دولت می باشد که نتیجه آن عدم اجرای قوانین به علت نبود مطلق ضمانت اجرایی چنین نظارتی است. سیستم واحد تصمیم سازی و تصمیم گیری در حوزه آلودگی هوا در کشور وجود ندارد، مراجع تصمیم گیر در حوزه آلودگی هوا بسیار متعددند و گاها دارای علاقه مندی های ســازمانی متناقض یا یکدیگر هستند.»
در نتیجه گیری این گزارش آمده که: «مطابق گزارش نهادهای نظارتی بیشتر مواد مندرج در قانون هوای پاک اجرای متوسط و ضعیفی داشته اند. عدم اجرای قانون عوامل گوناگونی دارد که مهم ترین آنها عبارتند از کمبود منابع مالی، در اولویت نبودن مساله آلودگی هوا، عدم وجود نظارت کافی و مؤثر، ناهماهنگی بین دستگاههای مجری و عملکرد جزیره ای، تفسیر شخصی از متون قانون و در نهایت ایرادات متن قانون.
در این گزارش تمرکز بر عامل آخر یعنی ایرادات و اشکالات خود قانون بوده است، بعضی از عوامل عدم اجرای قانون هوای پاک هم به شکلی نشئت گرفته از ایرادات متن قانون هوای پاک است. در بررسی های کارشناسی صورت گرفته طی این گزارش مشخص شد که قانون هوای پاک دارای ۱۱ ایراد و اشکال عمده بوده که عبارتند از، عدم پیشبینی منابع مالی برای اجرای احکام، ایرادات فنی، تناقض یا عدم همخوانی ماده ها، عدم شفافیت، عدم پیشبینی زیرساخت اجرا، نبود اهرم نظارتی مؤثر، جرایم ناکافی، کمبود استفاده از سیاست های تشویقی، عدم انتخاب مجری مناسب، عدم واقع نگری و نقصها قانون.»
بیشتر بخوانید: آلودگی شدید هوا در شمال و شمال شرقی کشور/ «فرافکنی با ترکمنستان، مشکل اصلی خودمان هستیم»
۲۳۳۲۳۳
منبع: golbekhar.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب