چه كسی آزولا را وارد ایران كرد؟
گل بخر چه كسی آزولا را وارد ایران كرد؟
آزولا سرخسی آبزی است كه در همزیستی با "جلبك سبز-آبی آنابائنا آزولی" قادر است نیتروژن خویش را از هوا تامین كند و بنابراین از دیرباز بعنوان كود سبز مورد استفاده قرار گرفته است. برخی مورخین استفاده از آزولا را یكی از دلایل مهم مقاومت و پیروزی ویتنامی ها در جنگ با آمریكا ذكر كرده اند زیرا در نبود كود شیمیایی ناشی از تحریم جنگی، كشاورزان می توانستند با استفاده از آزولا محصول مناسبی را برداشت كنند و قوت اصلی مردم جنگ زده را تامین كنند. آزولا كاربردهای وسیعی همچون جایگزینی با سموم علف كش خطرناك برای كنترل علف های هرز مزارع برنج، استفاه بعنوان خوراك دام، استفاده های زینتی، استفاده به صورت تازه خوری بعنوان سبزیجات بخصوص در سالاد و در نهایت استفاده بعنوان كمپوست دارد. آزولا بومی ایران نیست و در سال 1363 وارد ایران شده است. باآنكه نحوه ورد آزولا به ایران قابل دفاع نیست، اما با وجود گذشت بیش از 33 سال از ورود این گیاه به ایران مستند علمی و داوری شده ای در مورد هرگونه زیان محقق شده ای در این مورد منتشر نشده است. در مقابل، عده ای كه در موقع ورود آزولا به ایران در خواب بودند و فریادهای دانشمندان بیدار این سرزمین را نمی شنیدند امروز مدعی هستند كه ورود آزولا به ایران فاجعه آفریده است و از قضای حادثه انگشت افترا را به سمت همان دانشمندی نشانه می روند كه بعنوان نخستین و تنها فرد، هشدارهای "بهنگام" خویش را در مورد لزوم جلوگیری از ورود آزولا به اكوسیستم های طبیعی همچون تالاب انزلی فریاد كشید. این داستان مكرر ناشنیده و ظلم رسانه های زنجیره ای خاصی است كه با ارتزاق از بیت المال قادرند حقایق را واژگونه جلوه دهند و فرزندان راستین و دانشمندان متعهد سرزمین ما را به حاشیه برانند. چه كسی برای نخستین مرتبه در مورد عواقب احتمالی ورود آزولا به محیط های طبیعی بخصوص تالاب انزلی اخطار داد؟ فناوری هراسان و مدعیان نگرانی از سلامتی مردم و طرفداری از محیط زیست بعد از گذشت قریب به سی سال از ورود آزولا به كشور مدعی می شوند دكتر بهزاد قره یاضی گیاه آزولا را از كشور فیلیپین وارد ایران كرد. آنها بدون عرضه هر نوع سند یا مستندی این افترا را به مراجع امنیتی اعلام و ضمن زدن این متخصص كشور، وقت نهادهای مختلف امنیتی كشور را به هدر داده مانع از رسیدگی آن ها به جرایم خود ازجمله فروش غیرمجاز محصولات غیرارگانیك به نام محصولات ارگانیك به سه برابر قیمت به مردم و تولید اضطراب روانی در مردم در مورد قوت روزمره خود مانند روغن های نباتی، گوشت و مرغ و لبنیات (حاصل از محصولات تراریخته) می شوند.
واقعیت تاریخی ورود آزولا به روایت اسناد
دكتر قره یاضی در سال 1368 از رساله كارشناسی ارشد خود با عنوان "آزولا، تامین كننده ازت مزارع برنج و نقش آن در كنترل علف های هرز" در دانشگاه تربیت مدرس دفاع كرد و در رساله خود تاریخچه ورود آزولا به ایران را توضیح داده و مستندا اضافه می كنند كه پیش از تحقیق ایشان بروی گیاه آزولا، پژوهشگران دیگری در وزارت كشاورزی و دانشگاه های كشور و سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی بروی این گیاه پژوهش انجام داده اند. این مورد نشان داده است كه ورود آزولا به ایران پیش از شروع تحقیقات ایشان بروی رساله كارشناسی ارشدشان انجام شده بوده است. قسمت "بررسی نوشته ها"ی رساله وی عینا درج می شود:
"2-3 تاریخچه آزولا در ایران
در اوایل دهه 1360 هجری شمسی آزولا در ایران كاملا ناشناخته بود و تنها تعدادی از كارشناسان وزارت كشاورزی كه طبق قراردادهای موجود سالانه به مراكز بین المللی و بخصوص انستیتوی تحقیقات بین المللی برنج (ایری) اعزام می شدند با این گیاه آشنایی داشته و در گزارشات خود بعنوان یكی از عوامل دست اندكار تثبیت ازت مولكولی هوا در مزارع برنج از آن یاد می كردند. مهندس هادی نصیریان در سال 1358 در یك جزوه مفصل تحت عنوان "تحلیلی پیرامون زراعت برنج در دنیا و ایران و تاثیر واریته های پا كوتاه در بالا بردن اقتصاد كشورهای برنج خیز دنیا" از سرخس آبزی آزولا نام برده و از آن بعنوان یكی از عوامل تثبیت ازت در خاك های غرقاب برنج یاد می كند.در سال 1363 مهندس هادی حسینی در گزارش سفر خود به فیلیپین كشت آزولا را در اراضی باتلاقی ایران و بویژه خوزستان مفید توصیف كرد. در همین سال یعنی اواخر 1363 مهندس محمود اصفیا كه در سفری به هندوستان با این گیاه آشنایی پیدا كرده بود، طرحی را تحت عنوان "بررسی سازگاری ارقام آزولا با آب و هوای مناطق شالیكاری ایران "به بخش كشاورزی و منابع طبیعی سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ارائه كرد. در سال 1364 این طرح به صورت مشترك به تصویب سازمان پژوهش ها و موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، وابسته به وزارت كشاورزی و منابع طبیعی رسید. مراحل اجرای این پژوهش به شرح زیر گزارش شد.
1-ارتباط مكاتبه ای با كشورهای پیشگام در تحقیق و كاربرد آزولا مرتبط با امكان دریافت اطلاعات فنی بیشتر و ارقام خارجی آزولا. / 2-مسافرت تحقیقاتی به این مراكز مرتبط با تكمیل آموزش نگهداری و تكثیر آزمایشگاهی آزولا و تجهیز آزمایشگاه مربوطه. / 3-جستجو در طبیعت شمال ایران، مرتبط با امكان یافتن ارقام بومی آزولا. / 4-بررسی رشد و تكثیر ارقام آزولا در طول فصل زراعت برنج، پس از برداشت و بررسی زمستان گذرانی (اصفیا 1366).
تا اوایل سال 1366 گزارشات منتشره در ایران بیشتر نشان می دادند كه آزولا در فلان محل كاشته شده و به عمل آمده، رشد كرد یا نكرد ولی هیچگونه گزارش علمی و مبتنی بر روش های تحقیقاتی ارائه نشد. از سال 1366 مهندس نصیریان در ایستگاه بررسی برنج رشت اقدام به برنامه ریزی یك آزمایش سه ساله جهت تعیین میزان جانشینی آزولا به جای كود اوره كرده و گزارش منتشره سال اول و دوم نشان داده است كه آزولا می تواند جایگزین نصف كود ازته مورد نیاز برنج شود (نصیریان 1367). همینطور مهندس باباپور از ایستگاه تحقیقات برنج آمل گزارش از یك آزمایش مزرعه ای ارائه كرده و در آن اشاره شده كه در تیماری كه كود كامل ازته به همراه آزولا مصرف شده است برنج محصول بیشتری داده و تیمارهای آزولا نسبت به شاهد (تیمار بدون كود) هم برتری عملكرد داشته اند.
تعدادی بررسی های تجربی و به قولی "مشاهده ای" در زمینه تغذیه دام، بخصوص تغذیه ماهی با نتایجی كه مثبت ارزیابی شده است تاریخچه آزولا را تا آخر سال 1367 نشان داده است. گزارشات منتشره، انتشار یكی دو یادداشت در نشریات علمی و غیر علمی و بخصوص تلاش ها و تماس های مجدانه مجری طرح بررسی سازگاری آزولا...منجر به جلب توجه مسئولان كشور در رده های مختلف و یا حیطه اختیارات متفاوتی در زمینه آزولا شد. یكی دو مصاحبه در استان مازندران و اعلام حمایت استاندار مازندران از آزولا كافی بود تا آزولا اعلام ترویج شود! باآنكه تا آخر سال 1367 نظر دقیق وزارت كشاورزی در مورد آزولا مشخص و اعلام نشده بود و لكن دراین سال آزولا در اغلب مانداب های شمال كشور و حتی در سطح دریاها و دریاچه های نواحی مركزی و جنوبی كشور و هم در سطح بسیار گسترده ای از مانداب هایی مانند عینك در رشت را پوشانیده بود و دامداران و بخصوص پرورش دهندگان ماهی برای جمع آوری آن ها با یكدیگر به رقابت می پرداختند.
تعداد بالغ بر 10 طرح پژوهشی كه اغلب آنان توسط ارگان هایی نظیر جهاد دانشگاهی، سازمان تحقیقات وزارت كشاورزی، و دانشگاه های كشور تصویب شده بود چشم انداز روشنی را از جنبه پژوهشی در مورد آزولا ارائه می داد (اگرچه، باید اذعان داشت كه متاسفانه این تحقیقات به هیچ وجه جهت وسمت مشخص و معینی نداشته و برپایه برنامه و پروژه معینی پیش نمی رفت). در حدود سال 1368 تعدادی از دانشجویان دوره كارشناسی ارشد هم بررسی جنبه های مختلف كاربرد آزولا را عنوان رساله خود قرار داده بودند. در آن سال آزولا در استان مازندران بیش از آنكه جنبه كود ازته داشته باشد، بعنوان خوراك دام مطرح بوده و ترویج آن هم بیشتر با استفاده از تاكید و تكیه بر این جنبه آزولا صورت می گرفت، در استان گیلان هم باوجود اینكه رسما ترویج ازولا آغازنشده است، ولی زارعین بخصوص آن ها كه دارای تحصیلاتبودند رغبت و علاقمندی بی شائبه ای نسبت به آزولا نشان می دادند و هم روزه برای تهیه آزولا چه به صورت قانونی (و چه غیرقانونی) به ایستگاه تحقیقات برنج رشت و گاها دانشكده كشاورزی دانشگاه گیلان رجوع و مقادیری از آزولا را تهیه و بعد از تكثیر به مصرف دام های خانگی بخصوص اردك و مرغابی می رسانند.
همان طور كه گفته شد، مستندات نشان داده است كه آزولا مدتها پیش از آغاز پژوهش دكتر قره یاضی بروی آزولا وارد ایران شده بود و حتی ایشان در قسمت "تذكرات و پیشنهادات" رساله خود بر ضرورت توجه به كنترل گیاه آزولا و امكان هجوم این گیاه به مناطق حفاظت شده و بخصوص تالاب انزلی اشاره كرده اند. در ضمن ایشان در همین قسمت نسبت به ورود بی قاعده این گیاه به كشور اخطار داده بودند. در این قسمت می خوانیم:
آزولا مثال خوبی است از یك گیاه كه با مدیریت صحیح زراعی یك گیاه زراعی خوب و در غیر جایگاه خودش یك علف هرز به حساب می آید (مور 1969). بنابراین در استفاده از این گیاه باید نهایت دقت نظر را مبذول كرد.
الف-در حدود 30 سال پیش آزولا برای نخستین بار بعنوان یك گیاه اكواریومی به آفریقای جنوبی وارد شد ولی به علت رشد فوق العاده آن، دور اندخته شد. اما به علت حمل آن توسط پرندگان، انسان و سیلاب ها هم اكنون در نهرها، فاروها و سدهای كشاورزی متعددی در كالن برگ آفریقای جنوبی پخش شده است. در این شرایط سرخس مذكور تولید پوشش متراكمی كرده با مسدود كردن خطوط لوله سبب توسعه وضعیت غیر هوازی در طبقات زیرین آب شده و باعث غیر قابل استفاده شدن این آب ها برای مصرف آنان و حیوان شده و بنابراین بعنوان یك آفت تلقی می گردد (اشتون 1977).
ب-پوشش آزولا باعث تولید محیط بی هواری در طبقات زیر اب شده و آزاد شدن شیمیایی و باكتریایی مواد غذایی را از رسوبات و مواد آلی تسریع می كند. این فوران مواد غذایی سبب تحریك رشد آزولا و تكثیر بعدی آن می گردد (اشتون 1977). این گرانبار شدن محیط زیر آب سبب رشد گیاهان آبزی دیگری همچون نی و لویی شده و در نهایت با تجمع رسوبات درپشت این گیاهان سطح تالب ها و مانداب ها بالا می آید، آنچه كه بعنوان دلیل اصلی مرگ بعضی از تالاب ها مانند تالاب انزلی ذكر شده است. بنابراین باید به صورت جدی و پیش از هرگونه سفارش ای برای كاربرد آزولا در اكوسیستم های طبیعی و ارزشمندی همچون تالاب های شمال كشور، گروهی از متخصصین و محققین اكولوژی، مطالعات گسترده ای را انجام داده و نتایج احتمالی ورود این گیاه جدید در اكوسیستم های بالنسبه در حال تعادل را ارزیابی كنند.
ج-آزولا تنها در سیستم كشت نشائی برنج می تواند مورد استفاده قرار گیرد، چون كه در سیستم كشت مستقیم یا در كشت های مكانیزه كه بذر جوانه زده برنج توسط هواپیما پاشیده می گردد (آمریكا)، پوشش آزولا می تواند سبب خفه شدن گیاه برنج شود. نشاء برنج مورد استفاده در سیستم آزولا-برنج باید 21 روزه و یا بیشتر باشد و در تنظیم سطح آبیاری دقت كافی به عمل آید.
د-آزولا دارای آفات بسیار متعددی است كه خوشبختانه خیلی از آن ها در ایران موجود نیستند چنانچه آفتی همچون حلزون طلایی وارد ایران شود تهدیدی جدی ضد مزارع برنج خواهد بود، بنابراین شایسته است از ورود بافت سبز آزولا (مگر با داشتن گواهی سلامت) جلوگیری به عمل آید. حال سوال اینجاست كه چگونه می توان با این حال همه شواهد. مستندات مكتوب، ماجرای ورود آزولا به كشور و ادعای نابودی تالاب انزلی را به كسی نسبت داد كه نسبت به ورود بی قاعده آن اخطار داده و حتی پیش از آغاز به كار ایشان، آزولا وارد ایران شده بوده است؟
آزولا چگونه وارد ایران شد؟
مهندس محمود اصفیا در سفری به هندوستان مقداری از این گیاه را در پتری دیش به دكتر شجاعی (متخصص حشره شناسی و استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات) تحویل می دهد تا وی به ایران منتقل كند. سپس مهندس اصفیا آنها را كشت و تكثیر كرده و در هر جای ممكن رها می كند. تاریخچه آزولا در ایران در صفحه 23 رساله كارشناسی ارشد دكتر بهزاد قره یاضی كه در سال 1368 در دانشگاه تربیت مدرس انتشار یافته است قابل ملاحظه است. *بیوتكنولوژیست ۴۲۴۲
این مطلب را می پسندید؟
(2)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب